In de model landschapsbouw zijn in de loop der tijd verschillende methoden ontwikkeld.
Hieronder volgen in het kort de meest gebruikte methoden, gevolgd door een meer uitgebreide beschrijving van de methoden zoals die door de LMV Lahntalgroep ontwikkeld zijn bij de bouw van de N- Lahntal module baan. Deze methoden zijn in principe voor alle schaalgroten (Z- 1) bij de spoorweg (landschaps) modelbouw te gebruiken. We beginnen met een korte inleiding over de onderbouw bij een modelspoor/baan/landschap.
3.1 Onderbouw
Voor de onderbouw van een modelspoorbaan was er ‘in den beginne’ de vlakke plaat als ondergrond. Op een lattenframe wordt bv. meubelplaat, multiplex of hardboard bevestigd om de vlakke tafel te maken , waarop de modelspoor/baan/ landschap gebouwd gaat worden. Voor vaste banen thuis is dit een goede basis, hoewel hardboard een mindere keuze is, o.a. vanwege de geluidsoverdracht. De laatste tijd zien we vaker een open (verticaal) houten lattenframe als basis. Hierop kunnen makkelijker aparte (lichte) segmenten of modules opgebouwd worden, waarbij de zaak ook van onderen toegankelijk is. Aparte segmenten e.d. zijn bij latere veranderingen in de baan of bij verhuizing makkelijk omdat dan niet alles afgebroken hoeft te worden. Bij deze segment/ module bouw is het ook veel beter mogelijk om tijdens het bouwen vergaand (van dichtbij) te detailleren , voordat een segment in de modelspoor/ baan/ landschap geplaatst wordt. Het opnemen van bedrading, schakelingen, etc. in de modules, kan eveneens voordelen hebben bij veranderingen/ verplaatsing. Een bijzondere vorm van onderbouw, is de bouw van de baan in aparte, los verplaatsbare segmenten/ modules (volgens een kast/ bak systeem met [verstelbaar] pootsysteem). Dit wordt vooral bij clubbanen zoals de LMV N-Lahntalbahn toegepast, om de baan te kunnen vervoeren, om presentaties op beurzen, tentoonstellingen, e.d. te kunnen geven.
3.2 Ruwbouw van het landschap
Bij de ruwbouw van het model landschap wordt al heel lang gebruik gemaakt van op maat gezaagde houten spanten, die de contouren en ondersteuning van het landschap vormen. Over deze spanten wordt (vliegen)gaas of landschapscrêpe aangebracht voor het gewenste reliëf / hoogtes/hellingen, etc. Afwerking gebeurt met bv. speciale landschaps pasta of gips (rotsen, steiltes). Daarnaast worden landschaps/ ‘gras’ matten veel gebruikt bij de ruwe vormgeving van het (model)landschap.
Een moderne variant van de spanten methode voor de ruwe (onderbouw) van het landschap is de zogenaamde ‘skelet’ bouw. Hierbij wordt een skelet (van de onderbouw) van het landschap gemaakt, door –als in een bouwpakket- houten staafjes in een ruimtelijke vorm met elkaar te verbinden. Deze methode (Terraform) is door bv. Noch in de handel gebracht. Er zijn verschillende variaties van deze skelet methode, met bv. saté prikkers en blokjes styropor/piepschuim (zie hieronder). Afwerking kan op ongeveer dezelfde manier gebeuren als hierboven.
De bovengenoemde methoden zijn goed bruikbaar voor thuis, maar zijn behoorlijk arbeidsintensief en bewerkelijk. De afwerking met gips kan goede resultaten bieden, maar heeft als nadelen gewicht (zwaar) en zeer snel drogend, waardoor verdere bewerking lastig is. Afwerking van het landschap met bijvoorbeeld Papier Maché in plaats van gips verdient ook bij deze ruwbouw methoden de voorkeur (zie onder).
Bij de moderne methoden van landschapsruwbouw staan lichte materialen en de makkelijke bewerking voorop. Pur – schuim (isolatie uit de bouw) is makkelijk aan te brengen, vooral als vulmateriaal en laat zich goed bewerken.
De LMV heeft bij de bouw van de N-Lahntalbahn goede ervaringen opgedaan met de ruwbouw met styropor/piepschuim en Papier-maché, in variatie op klassieke bouwmethodes.
Hieronder volgt e.e.a. meer in detail.
LMV Landschapsruwbouw met styropor/piepschuim
Het bouwen met styropor is makkelijk en snel. Het materiaal is makkelijk te bewerken, te lijmen en kan recht en glad worden gesneden (scherp mes, gloeidraad). Structuur/ sterkte hangt af van bv. de korrelgrootte. Zowel verpakkingsmateriaal(gratis) als plaatmateriaal (zeer goedkoop) is bruikbaar. Het resultaat vormt een zeer lichte, maar- zeker bij gebruik van onderstaande combinaties- , ook een stevige basis voor het (model) landschap.
3.3.1 Blokmethode
Bv. met verpakkingsmateriaal.
Met scherp mes e.d. gewenste vorm, contouren en structuren aanbrengen.
3.3.2. Spanten/cascomethode
Casco onderdelen uitsnijden en bevestigen met lijm (zie tip) en spelden. Verstevigen/vlakvulling met satéstokjes, cocktailprikkers en/of gaas.
3.3.3 Plaatmethode
Platen op maat/contouren snijden, op elkaar lijmen + prikken, aan te bevelen voor spoortracé onderbouw (stevig, licht, constante hoogte, etc.).
3.3.4 Combinatie
In de praktijk combinatie van de drie methoden. Tracé’s van spoorweg en wegen kunnen ook op pilaren + wegdekplaat van styropor (bij HO en groter voor spoorweg liever plaatmethode of hout/lat gebruiken).
Tip: Verlijmen styropor/piepschuim:
- Speciale lijm (Styrabond e.d.) ® sterk – langzaam – duur,
- Montage kit (bv.Gamma) ® sterk – snel – goedkoop,
- Witte houtlijm ® matig – langzaam – goedkoop.